Czwarta książka, to efekt znajomości z Janem Delowiczem, który w geście przyjaźni, udostępnił mi swoje prywatne archiwum, a z którego „wyłowiłem” biogramy do 1500 byłych męczenników z Rybnika, Żor. Wodzisławia Śl., Raciborza – z przyległymi do nich miejscowościami. Do poprzednich książek „Działacze ...”, dysponowałem około 120 nazwiskami – z wykazów otrzymanych od Józefa Sobika, publikacji dr Alfonsa Mrowca, dr W. Wieczorka. Zdobywszy jednak tak bogaty materiał od Jasia Delowicza – któremu wyrażam wielką wdzięczność za okazaną mi pomoc, postanowiłem ułożyć to w słownik biograficzny, w którym byli więźniowie hitlerowskich obozów koncentracyjnych z szeroko pojętego terytorium „Rybnickiego” i miejscowości pobliskich, chociaż w kilku linijkach skróconego życiorysu znajdą swoje miejsce – ku pamięci potomnych!

Aż korci by w tym miejscu wpisać cytat mojego wspaniałego wychowawcy prof. Innocentego Libury:

[...] Gdy ostatni już z nich odchodzą od nas, niech te kartki przekażą nowym pokoleniom pamięć o nich i o wartościach duchowych, które wypracowali, równie cennych jak materialne skarby tej ziemi. [...]